Phố Hiến ở đâu? Phố Hiến (chữ Nôm: 庯憲) là một địa danh lịch sử nổi tiếng vào các thế kỷ 17-18, nơi đây là một thương cảng cổ nổi tiếng của Việt Nam. Lúc bấy giờ, phố Hiến chính là một đô thị trải dài theo bờ tả ngạn sông Hồng. Ngoài kinh đô Thăng Long – Kẻ Chợ là thủ đô phồn vinh nhất của đất nước, thì Phố Hiến đã là một đô thị nổi bật đứng ở vị trí số hai cả nước. Dân gian từ xưa có câu: “Thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến”. Văn bia chùa Thiên ứng được dựng năm Vĩnh Tộ thứ 7 (1625, đời vua Lê Thần Tông) đã ghi chép rằng: “Phố Hiến nổi tiếng trong bốn phương là một tiểu Tràng An” – tức một Kinh đô thu nhỏ.
Phố Hiến ở đâu?
Phố Hiến xưa kia nằm ngay sát bên bờ tả ngạn sông Hồng, nhưng do phù sa bồi đắp ngày qua ngày nên ngày nay đã ở cách dòng sông khoảng chừng hơn 2 km. Theo dọc đường bờ sông, Phố Hiến cách Hà Nội khoảng chừng 55 km. Trước đây từ Thăng Long mà xuôi thuyền xuống Phố Hiến phải mất tận khoảng 2 ngày, ngược dòng lên Kinh đô lại mất 3 ngày. Vị trí địa lý của Phố Hiến có vai trò đặc biệt quan trọng đối với các tuyến giao thông đường thuỷ thuộc hệ thống rạch sông Hồng và cả sông Thái Bình nằm trong vùng đồng bằng Bắc Bộ. Các nhà địa chất cho rằng việc chia châu thổ Bắc Bộ thành 3 vùng tương ứng với ba thời kỳ thành tạo lớn: Thượng châu thổ với những đỉnh của các triền sông là Việt Trì; Trung châu thổ với đỉnh không khác ngoài Cổ Loa; và cuối cùng là Hạ châu thổ với đỉnh là Phố Hiến, từ đó các nhánh sông trải ra các vùng miền đồng bằng như những chiếc nan quạt. Giao thông bằng đường thuỷ, từ Phố Hiến có thể liên lạc khắp nơi, hầu hết các địa phương thuộc các trấn lân cận như Sơn Nam, Hải Dương, An Quảng. Phố Hiến là nơi trung chuyển hàng hóa, là cửa ngõ án ngữ hoặc thông thương của mọi tuyến giao thương đường sông từ vùng biển Bắc Bộ để có thể đi sâu vào đất liền tới mãi tận Kinh thành Thăng Long, qua các tuyến của các con sông lớn như sông Đáy, sông Hồng, sông Thái Bình.
Các quần thể di tích ở phố Hiến
Trải qua những biến cố thăng trầm trong lịch sử và sự thay đổi của tự nhiên, Phố Hiến vẫn còn bảo tồn, lưu giữ được hơn 100 di tích lịch sử – văn hóa có giá trị lớn, phải có 18 di tích được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa quốc gia được công nhân. Ngoài ra còn có rất nhiều các đình, văn miếu. Bộ phận người Hoa sinh sống ở Phố Hiến đã để lại khá nhiều những công trình kiến trúc tôn giáo như đền Mẫu (thờ Dương Quý Phi trong lịch sử TQ), đền Thiên Hậu (thờ Lâm Tức Mặc), Võ Miếu (thờ cúng ba anh em Lưu Bị, Quan Vân Trường và Trương Phi)… Nhiều lễ hội diễn ra gắn liền với các di tích được duy trì hàng năm, tái hiện những hình ảnh đẹp của mấy trăm năm trước của Phố Hiến thu hút hàng vạn lượt khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu, nghiên cứu về chúng…
Đông Đô Quảng Hội
Đông Đô Quảng Hội nằm ngay trên đường của Phố Hiến, phường Hồng Châu. Xưa kia, nơi này thuộc về trung tâm Phố Hiến dưới hạ, thôn Mậu Dương, tổng An Tảo, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên. Đây là nơi hội họp chính của các thương nhân nước ngoài, chủ yếu là bộ phận người Hoa, đồng thời đó cũng là nơi thờ tam thánh thủ: Thần Thái Y (thần làm nghề thuốc men); Thần Hoa Quang (dạy dân làm các nghề thủ công kỹ nghệ); Thần Nông (dạy dân làm ruộng, trồng trọt, chăn nuôi gia súc).
Đền Mây
Đền Mây là một di tích quốc gia được công nhận từ đầu năm 1992. Đền nằm ngay bên sông Hồng, cạnh bến đò Mây xưa thuộc xã Ðằng Châu, hiện nay là phường Lam Sơn, của thành phố Hưng Yên, nơi đã được dân gian ca ngợi với câu “Trăm cảnh nghìn cảnh không bằng Bến Lảnh, Ðò Mây”. Ðền Mây cũng giống như chùa Chuông ở phố Hiến bởi vì chúng là hai di tích nổi tiếng vì còn lưu giữ được phong cách kiến trúc thuần Việt nhất từ xưa. Đền Mây là nơi thờ tướng quân anh dũng Phạm Bạch Hổ thời 12 sứ quân (tức Phạm Phòng Át), một vị hảo tướng để lại nhiều dấu ấn qua các thời kỳ: từ thời nhà Ngô, loạn 12 sứ quân và nhà Đinh.
Đền Kim Đằng
Đền Kim Đằng nằm ở vị trí trung tâm thôn Kim Đằng, phường Lam Sơn, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên. Đền được xây dựng trên mảnh đất rộng lớn mà tướng quân Đinh Điền chọn làm đại bản doanh khi hành quân về đây tuyển binh để giúp Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp loạn 12 sứ quân. Hiện nay, Đền Kim Đằng còn giữ được rất nhiều những nét kiến trúc thời Hậu Lê và thời Nguyễn. Đền có kiến trúc xa xưa kiểu chữ đinh, bao gồm 5 gian tiền tế và 3 gian hậu cung. Tòa tiền tế được xây dựng kiểu chồng diêm 2 tầng, 8 mái. Nối tiếp với tiền tế là 3 gian hậu cung lợp ngói mũi vẫn còn đó. Còn gian trung tâm thì đặt tượng tướng quân Đinh Điền và phu nhân tướng quân Phan Thị Môi Nương, được tạo tác trong tư thế ngồi tọa thiền tĩnh tâm… Ngoài ra trong di tích lịch sử này còn lưu giữ một số bức hoành phi, những câu đối ca ngợi công đức của các thần. Hàng năm, lễ hội Đền Kim Đằng được tổ chức bắt đầu từ ngày 15 và kết thúc vào ngày 17 tháng 11 âm lịch để tưởng nhớ tới ngày mất của tướng quân Đinh Điền và vị phu nhân.
Chùa Chuông
Chùa Chuông có tên chữ là Kim Chung Tự nằm tại vị trí thôn Nhân Dục, phường Hiến Nam, được người người mệnh danh là “Phố Hiến đẹp nhất danh lam”.
Văn miếu Xích Đằng
Chùa Nễ Châu
Chùa Nễ Châu được khởi dựng vào thời Tiền Lê vào đầu thế kỷ thứ 10. Tương truyền, khi Lê Hoàn đóng quân tại đây để chống giặc ngoại xâm nhà Tống ở Nễ Châu, đã cho người xây dựng một ngôi chùa cổ. Khi chùa được xây dựng xong, Lê Hoàn đã từng nói: “Làng nào đủ tiền trả công thợ xây chùa thì chùa sẽ thuộc về làng đó”. Nhờ vào sự giúp đỡ tương trợ của gia đình bà Nguyễn Thị Ngọc Thanh (người làng Nễ Châu), dân làng Nễ Châu đã đủ tiền trả công thợ xây chùa vì thế nên chùa thuộc về làng từ đó.
Kết luận
Trên đây chúng tôi đã giải đáp những thắc mắc về Phố Hiến ở đâu? Những quần thể di tích nào của Phố Hiến còn sót lại? Mong rằng tin tức chúng tôi cung cấp sẽ giúp ích cho bạn có thêm nhiều thông tin.
